Hive - Rój

Tymczasem zaproponuję współczesną, aczkolwiek bardzo ciekawą grę logiczną: Hive lub po polsku Rój. Gra polega na naprzemiennym układaniu bądź przesuwaniu klocków z owadami wzdłuż układanki, tak by okrążyć królową przeciwnika (odpowiednik mata w szachach). Gra nie posiada klasycznej planszy, tworzy ją raczej bieżący układ figur. Podobnie jak w szachach, każda figura posiada pewne właściwości ruchu: żuk może wchodzić na inne figury i je blokować, pająk porusza się dokładnie o 3 pola, mrówka o dowolną liczbę pól, a konik polny musi przeskoczyć jakąś figurę. Z wyjątkiem żuka i konika polnego figury nie mogą wkroczyć na otoczone lub prawie otoczone pole. Układ klocków musi być ciągły, tzn. rój nie może składać się z dwóch grup. Pierwsze cztery ruchy polegają wyłacznie na umieszczeniu figury z ręki na planszę. Umieszczać figury można wyłącznie na polu podłączonym tylko do naszego klocka. Tyle w skrócie. Po szczegółowe zasady odsyłam do www.hivemania.com/rules.





W Hive można zagrać z komputerem na stronie www.hivemania.com/play/?0
Bardzo polecam!

Ten film natomiast ilustruje przykładową grę i zasady w 3 minuty:

Xiangqi versus Janggi

Xiangqi i Janggi, czyli odpowiednio chiński i koreański wariant szachów, posiadają uderzające podobieństwa: prawie takie same plansze, takie same figury (o tylko nieco innych regułach ruchu) i prawie takie same zasady (możliwość blokowania skoczka, ograniczenia króla i strażników do ruchów w pałacu itd.). Tym razem znowu "prawie" robi olbrzymią różnicę.

Obie gry są oczywiście genetycznie spokrewnione, przy czym za wariant wcześniejszy uznaje się zgodnie szachy chińskie. Niektórzy badacze uważają jakiś wczesny wariant szachów chińskich nawet za protoplastę szachów w ogóle, wbrew powszechnej opinii, że jest nią indyjska chaturanga. Ale to temat na osobny artykuł, na pewno do tego wrócę.






Różnice pomiędzy Xiangqi i Janggi:

• xiangqi zawiera rzekę w środkowej linii, która stanowi nieprzekraczalną granicę dla słoni (w janggi nie ma takiego ograniczenia),
  
• w xiangqi król rozpoczyna rozgrywkę przy brzegu planszy, w janggi w odległości jednego pola od brzegu, czyli w centrum pałacu,
  
• w xiangqi ruch pionka w bok możliwy jest dopiero po przekroczeniu rzeki, w janggi możliwy jest od początku rozgrywki,
  
• zarówno w xiangqi jak i w janggi król i strażnicy poruszają się o jedno pole, jednakże w xiangi król potrafi poruszać się tylko po prostych, a strażnicy tylko po liniach ukośnych wewnątrz pałacu, z kolei w janggi zarówno król jak i strażnicy mogą skorzystać z wszystkich linii (i prostych, i ukośnych),
  
• w janggi wewnątrz pałaców wieża, działo i pionek mogą poruszać się i atakować po ukośnych liniach,
  
• w xiangqi działo porusza się jak wieża, a bije przeskakując jedną figurę, w janggi natomiast działo zarówno do bicia jak i do poruszania się wymaga przeskoczenia dokładnie jednej figury obojętnie której ze stron, przy czym zabronione jest bicie innego działa, lub przeskakiwanie przez działo (których to ograniczeń nie ma xiangqi),
  
• w xiangqi ruch słonia (lub dla czerwonych ministra) polega na przemieszczeniu figury po skosie o dwa pola (może zostać zablokowany na polu pośrednim), jak łatwo policzyć istnieje tylko 7 możliwych położeń słonia jednej strony na planszy,
  
• w janggi ruch słonia zaczyna się od przesunięcia na sąsiednie pole, po czym następuje przesunięcie o dwa pola na ukos (taki hiperskoczek), słonia nie ogranicza rzeka, gdyż ona nie istnieje, może za to zostać zablokowany w dwóch pośrednich polach,
  
• naprzeciwległe ustawienie króli, bez figury pomiędzy nimi, jest w xiangqi zabronione, a w janggi jest groźbą remisu - jeżeli król przeciwnej drużyny nie ucieknie lub nie wstawi figury pomiędzy, remis jest automatyczny,
  
• w xiangqi czerwoni mają zamiast słonia ministra (o identycznych ruchach), którego brzmienie jest homonimem słonia (xiang - czyt. śiang),
  
• w janggi strona zielonych (lub niebieskich) ma znaki chińskie pisane kursywą (co może stanowić utrudnienie dla uczących się rozróżniać figury),
  
• w janggi słoń i koń mogą zostać zamienieni miejscami przed właściwą rozgrywką,
  
• w janggi sytuacje, w których żadna ze stron nie ma możliwości zamatowania króla przeciwnika rozstrzyga się poprzez policzenie punktów za pozostałe figury graczy - wygrywa gracz o większej ilości punktów (graczowi zielonych daje się 1.5 punkta gratis),
  
• figury w xiangqi są okrągłe i jednakowej średnicy, w janggi tradycyjnie oktagonalne (choć zdarzają się też okrągłe) i o średnicy proporcjonalnej do siły figury (największy jest król, najmniejszy pionek).
  

Podsumowując janggi ma nieco rozluźnione reguły ruchu, zwłaszcza pionków, strażników i króla oraz słoni, co rekompensowane jest trudnościami w korzystaniu z dział. Możliwość ruchu pionków na boki od początku rozgrywki, możliwość zamiany konia i słonia miejscami przed grą, swobodne ruchy w pałacu oraz skomplikowane użycie dział powodują, że w praktyce, mimo przytłaczających, wydawałoby się, podobieństw, gra wygląda kompletnie inaczej zarówno na etapie otwarcia, gry środkowej jak i końcowej. Doświadczenie z jednej z gier jedynie w znikomy sposób można przełożyć na drugą.

Jest jeszcze jedna, praktyczna różnica pomiędzy tymi grami: xiangqi jest niezwykle popularne i dostępna jest do niego olbrzymia ilość materiałów do nauki w internecie i w wersjach książkowych, głównie w języku chińskim (i innych dalekowschodnich), ale również kilka ciekawych pozycji w języku angielskim. Odnośnie janggi nie można natomiast znaleźć żadnych materiałów z wyjątkiem języka koreańskiego (w każdym razie mi się nie udało). Blog szachykoreanskie.bloog.pl to jedyne źródło jakichkolwiek ciekawych informacji (z wyjątkiem łatwodostępnych zasad), jakie znam, jeżeli znalazłeś coś innego na temat janggi w internecie - daj mi znać, proszę!

Janggi

Janggi (czytaj Dźiang-gi) jest kolejnym z wariantów szachów, tym razem pochodzący z Korei. Do złudzenia przypomina Xiangqi, zawiera te same figury i prawie identyczną planszę. Dokładne różnice umówię w następnym wpisie. Zasady można przeczytać na wikipedii. Polecam również blog szachykoreanskie.bloog.pl, który wprowadza w zasady gry i prezentuje kilka prostych problemów.






Do głównych różnic w stosunku do szachów zachodnich zaliczyłbym:

• plansza 9x10 versus 8x8,
  
• obecność obszaru specjalnego, tj. zamku,
  
• nieco inne figury (nietypowo poruszający się słoń, działa),
  
• inne ustawienie początkowe figur (wysunięta do przodu linia pionów i dział),
  
• brak strefy promocji,
  
• brak dalekodystansowych figur poruszających się po przekątnych (gońca i hetmana),
  
• większa ilość figur dalekodystansowych poruszających się po prostych - wieże i działa,
  
• wszystkie figury, a więc i piony, bijące w kierunku ruchu, działo wymaga zarówno do ruchu, jak i bicia przeskoczenia dokładnie jednej figury,
  
• koń nie przeskakuje figur, może zostać zablokowany, podobnie jak słoń (poruszający się o jedno pole w bok i dwa pola na ukos w tym samym kierunku),
  
• brak ruchów specjalnych typu roszada czy bicie w przelocie, jednak wieże, piony i działa mogą poruszać się po liniach ukośnych wewnątrz zamku,
  
• istnieje możliwość spasowania,
  
• istnienie specjalnej zasady mówiącej, że utrzymanie królów naprzeciwko siebie, gdy nie ma pomiędzy nimi żadnej figury prowadzi do remisu.
  

Ponadto w grze:

• w przypadku wzajemnego braku możliwości zamatowania nie orzeka się remisu, lecz podlicza punkty za pozostałe figury przy czym czerwonym dodaje się 1.5 punkta deom (bo zaczynają jako drudzy),
  
• do ważnych technik należy umiejętność blokowania figur (konia i słonia),
  
• regułę dotyczącą naprzeciwległego ustawienia króli bez figury pomiędzy nimi można wykorzystać do sprowokowania remisu w przypadku przegrywającej partii.
  

XiangQi

XiangQi (czytaj Śiang Ćśi) jest chińskim wariantem szachów i najprawdopodobniej najbardziej popularną grą planszową na świecie (do czego w dużej mierze jednak przyczyna się liczność populacji Chińczyków...). Jest rozgrywana na planszy 9x10. Podobnie jak w go/baduk figury umieszcza się na przecięciach linii a nie wnętrzach pól. Z zasadami można zapoznać się na wikipedii lub na kurniku. Dobrym początkiem przygody z szachami chińskimi będzie też zapoznanie się z zawartością bloga szachychinskie.bloog.pl, gdzie można znaleźć debiuty, końcówki, przykładowe problemy itp.






Tradycyjnie zacznę od przedstawienia różnic w stosunku do szachów zachodnich:

• plansza 9x10 versus 8x8,
  
• obecność obszarów specjalnych: zamku oraz rzeki,
  
• nieco inne figury (słoń w roli gońca, o bardzo ograniczonych ruchach, hetman zredukowany do nędznych strażników, działa o specjalnych regułach bicia),
  
• inne ustawienie początkowe figur (wysunięta do przodu linia pionów i dział),
  
• brak klasycznej strefy promocji, po przekroczeniu rzeki piony uzyskują zdolność ruchów na boki,
  
• brak dalekodystansowych figur poruszających się po przekątnych (gońca i hetmana),
  
• większa ilość figur dalekodystansowych poruszających się po prostych - wieże i działa,
  
• wszystkie figury, a więc i piony, bijące w kierunku ruchu, z wyjątkiem działa, które porusza się jak wieża, ale do bicia wymaga przeskoczenia dokładnie jednej dowolnej figury,
  
• koń nie przeskakuje figur, może zostać zablokowany, podobnie jak słoń (poruszający się o dokładnie dwa pola na ukos tylko z jednej strony rzeki),
  
• brak ruchów specjalnych typu roszada czy bicie w przelocie,
  
• istnienie specjalnej zasady zakazującej królom ustawienia naprzeciw siebie, gdy nie ma pomiędzy nimi żadnej figury (ruch prowadzący do takiego ustawienia jest zakazany).
  

Ponadto w grze:

• zaczynający (czerwony) ma większą przewagę niż w szachach klasycznych (50% partii zawodowych wygrywają, 25% przegrywają),
  
• remisy są częste (pozostałe 25%),
  
• pat jest przegraną gracza, który nie ma możliwości ruchu,
  
• do ważnych technik należy umiejętność blokowania figur (konika i słonia),
  
• regułę zakazującą naprzeciwległego ustawienia króli bez figury pomiędzy nimi można wykorzystać do dania mata.
  

Gdzie grać online?

Aby zmierzyć się z realnym przeciwnikiem można skorzystać z jednego z serwisów do gry online. Część z nich umożliwia grę w czasie rzeczywistym, a inne grę korespondencyjną. Każdy z serwisów udostępnia system rankingów.





Serwisy real-time

www.kurnik.pl
www.playok.com
Dwa oblicza (polskie i angielskie) jednego serwisu, umożliwiającego grę w go, xiangqi (szachy chińskie) i shogi (szachy japońskie) oraz wiele innych.

www.shogidojo.com
Najpopularniejszy serwis do gry w shogi.

www.81squareuniverse.com/dojo
Nowy, niezwykle rozbudowany i funkcjonalny serwis do gry w shogi. Polecam!

www.gokgs.com
Najpopularniejszy serwis do gry w go.

www.flyordie.com
Tu można pograć nawet w bilarda i darty, ale szczególnie polecam go - można łączyć się przez http, co jest ważne dla komputerów łączących się przez proxy.

www.boardspace.net
Tutaj można znaleźć wiele ciekawych gier logicznych: Hive, Dvonn, Tzaar, aż do Arimaa. Można grać z komputerem dzięki botom!

www.iggamecenter.com
Spory wybór rozmaitych gier logicznych. Brak GIPF-ów, ale jest shogi.


Serwisy do gry korespondencyjnej

www.goldtoken.com
Umożliwia grę w go (na różnych planszach), xiangqi, janggi, shogi, mini shogi i wiele innych.

brainking.com
Oferuje rozgrywki w go (na rożnych planszach), xiangqi, shogi, mini shogi i wiele innych gier, w tym różnych wariantów szachów i warcabów.

www.littlegolem.net
Udostępnia takie gry jak shogi, mini shogi, go i wiele innych gier logicznych.

www.online-go.com
Nazwa mówi sama za siebie. Ciekawą możliwością jest gra z botami, umożliwiająca szybkie podniesienie rankingu na początku.

superdupergames.org
Dużo dziwacznych gier logicznych.


Jeżeli chesz zagrać ze mną, to moje nicki to zazwyczaj dktn, szladam, GongSunJue, ZheXueJia.

Go - Baduk - WeiQi

Gra go pochodzi z Chin, uważa się, że wymyślono ją około 4300 lat temu, więc należy do najstarszych gier świata. Go jest nazwą japońską, baduk nazwą koreańską, a weiqi (czytaj łejćśi) - nazwą chińską.





Gra polega na umieszczaniu przez graczy na przemian czarnych i białych kamieni w taki sposób, aby otoczyć jak największe terytorium. W bezpośredniej walce otacza się kamienie przeciwnika, tak aby zabrać wszystkie oddechy (liberties), czyli puste przecięcia sąsiadujące z kamieniem lub grupą kamieni. Rozgrywka odbywa się na planszy 19x19, ale można grać w wersje 13x13 i 9x9. Ponieważ czarni zaczynają, gracz białych otrzymuje tzw. komi, czyli darmowe punkty rekompensujące przewagę gracza czarnych. Jest to zazwyczaj 6.5 punkta, czasem 7.5, a dawniej 5.5. Połówka służy uniknięciu remisów.

Zasady wersji japońskiej i chińskiej nieznacznie się różnią, głównie w sposobie obliczania wyniku końcowego. W wersji japońskiej zlicza się teren (puste przecięcia wewnątrz zagarniętych obszarów) oraz jeńców, natomiast w wersji chińskiej obszar (kamienie plus puste przecięcia wewnątrz ich granic). Zazwyczaj sposoby liczenia prowadzą do tego samego rezultatu, ale nie zawsze. W wersji japońskiej można szybciej zakończyć grę, gdyż powiększanie obszaru bez powiększania terenu nie wpływa na wynik.

Dokładne zasady go można z łatwością znaleźć w internecie. Nieoceniona jest oczywiście wikipedia.
Ze szczegółowymi zasadami wersji japońskiej można zapoznać się pod adresem
www.cs.cmu.edu/~wjh/go/rules/Japanese.html,
a chińskiej pod adresem
www.cs.cmu.edu/~wjh/go/rules/Chinese.html.
Istnieją też zasady nowozelandzkie, amerykańskie itd.

Kilka przydatnych linków:

• akademia.go.art.pl - Internetowa Akademia Go,
  
• go.art.pl/kurs - interaktywny kurs go,
  
• www.gokgs.com - serwer do grania w go on-line,
  
• www.josekipedia.com - interaktywna biblioteka optymalnych sekwencji ruchów (joseki),
  
• senseis.xmp.net - potężna baza różnych informacji na temat go,
  
• www.weiqiok.com - ćwiczenia, otwarcia, wyszukiwarka,
  
• www.usgo.org/resources/computer.html - lista programów do gry w go z komputerem.
  

Shogi - gra z komputerem (2)

Shogidokoro

Shogidokoro to mój ulubiony program do gry w shogi. Umożliwia grę z komputerem (po zainstalowaniu odpowiednich engine'ów USI, takich jak dołączony Lesserkai (niezbyt mocny), Spear lub Bonanza z u2b), grę P2P, analizę problemów i rozwiązywanie problemów matowych (tzw. tsume). Poza tym posiada bardzo ładną grafikę i przyjemny oraz szybki interfejs.






Program można ściągnąć tutaj:
www.geocities.jp/shogidokoro/download/Shogidokoro.zip


BCM Shogi

Innym bardzo rozbudowanym programem jest BCM Shogi, również używający engine'ow USI. Posiada bardzo wiele opcji konfiguracji i analizy (zobacz screenshoty). Wygląda bardzo przyjemnie, poza tym potrafi nazywać ruchy po japońsku! Jest również darmowy, ale wymaga rejestracji u jego autora.






BCMShogi można aktualnie ściągnąć z mediafire. Stroną główną programu jest home.arcor.de/Bernhard.Maerz/BCMShogi


CSA Shogi (Bonanza)

CSA posiada bardzo ubogi interfejs użytkownika, lecz bardzo mocny silnik Bonanza pod spodem. Na szczęście silnik można podpiąć pod Shogidokoro lub BCM (dzięki adapterowi u2b). Program (w wersji 3.0) do pobrania tutaj.







Sekita Shogi

Program shareware, ma 10 poziomów trudności i na pierwszy rzut oka wydaje się całkiem mocny. Do ściągnięcia tutaj.







Ham shogi (online)

Odważnym początkującym polecam też grę z chomikiem na stronie:
hozo.vs.land.to/shogi.html






Ponieważ obsługa gry odbywa się po japońsku, przyda się krótka ściągawka, którą można znaleźć tutaj:
http://www.shogishack.net/modx/pages/internet-resources/how-to-play-hamshogi.html
Silnik chomika wydaje się mocniejszy niż ShogiVar i nie wybacza głupich błędów. Mimo to jest dużo słabszy od Spear czy Bonanzy.


Engine'y

Najpopularniejsze engine'y (silniki) do gry w shogi to:

• Bonanza www.geocities.jp/bonanza_shogi (wersje 4.1.3, 4.0.4, 3.0) - wymaga do poprawnego działania jako engine USI pliku u2b.exe w tym samym katalogu, do ściągnięcia z www.geocities.jp/shogi_depot/u2b.zip,
  
• Spear www.teu.ac.jp/gamelab/SHOGI/SPEAR/spear.html,
  
• Lesserkai - dodawany do Shogidokoro, dobry na początek.
  

Można je na kilka sposobów konfigurować. Przyznam, że są naprawdę mocne! Działają z różnymi programami, w tym z dwoma wspomnianymi na początku.


Inne programy

Kilka innych programów do grania w shogi (z interfejsem po japońsku) można znaleźć na tym filmie HIDETCHI.


W następnym odcinku napiszę gdzie można grać online z żywym przeciwnikiem.

Shogi - gra z komputerem (1)

Booze

Uwaga: niestety gra nie jest już dostępna na stronach DrunkSoft. Być może można ją sciągnąć z serwerów programów freeware.






Moc programu jest niska, ale na sam początek wystarczy. Booze umożliwia grę na 10 poziomach trudności, przy czym na najwyższych zużywa nieco za dużo czasu na myślenie. Nie umie budować zamków, więc szybko można przystępować do ataku. Dzięki temu programowi szybko można nauczyć się unikania popełniania głupich błędów nieuchronnych na początku nauki.

Dodatkową zaletą programu jest możliwość zagrania w mniejszy wariant gry - mini shogi na planszy 5x5 (z podzbiorem figur do shogi) oraz tori shogi (gdzie grają kompletnie inne figury).


Samurai Chess

Innym programem, z którym można poćwiczyć jest Samurai Chess dostępny pod postacią apletu Javy pod adresem www.japanesechess.org.





Wersja on-line gra bardzo słabo, chyba gorzej niż Booze. Wersje standalone można zciągnąć ze strony www.genedavissoftware.com. Zaletą programu jest możliwość ustawienia symboli rysunkowych zamiast znaków kanji, co może ułatwić grę nowicjuszom. Warto jednak nauczyć się oryginalnych znaków.


Shogi Variants

Dostępny pod adresem trout.customer.netspace.net.au program Shogi Variants umożliwia grę w całą gamę historycznych i współczesnych wariantów shogi (łącznie 17!).






Poza standardowym shogi polecam w szczególności mini shogi i Judkin's shogi, w których używa się zrzutek a wszystkie figury są takie same jak w shogi. Jest ich jedynie mniej i plansza jest również mniejsza (odpowiednio 5x5 i 6x6).

Shogi Variants są istotnie mocniejsze niż dwa powyższe programy i chociaż mają dość skąpą grafikę to oferują całkiem wyśmienitą rozrywkę.


Kolejne programy przedstawię w następnym odcinku!

Shogi

Shogi to japoński wariant szachów rozgrywany na planszy 9x9. Nie będę opisywał zasad, bo z łatwością można je w internecie znaleźć (np. na wikipedii, stronie Koła Gier Japońskich, na kurniku lub www.shogi.pl, a także na poznajshogi.bloog.pl).





Przedstawię zatem od razu kilka najważniejszych różnic w stosunku do szachów międzynarodowych:

• plansza 9x9 versus 8x8,
  
• dropy, czyli zrzutki - możliwość wstawienia zbitej figury na planszy jako swojej,
  
• inne figury (złoty i srebrny generał oraz lanca, brak hetmana),
  
• inne ustawienie początkowe figur (m. in. wysunięta do przodu linia pionów),
  
• strefa promocji obejmująca aż 3 ostatnie linie przeciwnika,
  
• ograniczone działanie promocji (wieża i goniec zyskują ruch króla, a pozostałe figury zamieniają się w złotego generała),
  
• mocno ograniczony zasięg figur (tylko jedna wieża i goniec na gracza, za to dwie lance - poruszające się tylko do przodu zredukowane wersje wież, ponadto ograniczone jedynie do przodu ruchy konika oraz brak hetmana; pozostałe figury poruszają się jedynie o jedno pole),
  
• przednia kierunkowość działania figur (lanca, konik i pionek poruszają się wyłacznie do przodu, złoty i srebrny generał mają ograniczenia w ruchach w tył),
  
• brak ograniczenia gońca do poruszania się po połowie pól na szachownicy, gdyż goniec po promocji zyskuje możliwość ruchu w pionie i poziomie o jedno pole,
  
• wszystkie figury bijące w kierunku ruchu, a więc także i piony,
  
• zakazane wystąpienie dwóch (niepromowanych) pionów tej samej strony w jednej kolumnie,
  
• brak ruchów specjalnych typu roszada czy bicie w przelocie,
  
• istnienie specjalnych zasad dotyczących zrzutów, których siłą rzeczy nie może być w szachach międzynarodowych.
  

Ponadto w grze:

• zaczynający ma tylko minimalną przewagę (50% partii profesjonalnych wygrywa, 48% przegrywa),
  
• remisy są niezwykle rzadkie (2%),
  
• pat (stalemate) praktycznie nie istnieje, ze względu na udział wszystkich figur przez cały czas gry,
  
• tempo jest częstokroć znacznie ważniejsze niż przewaga materialna,
  
• poświęcenia figur są bardzo powszechne (pula figur w czasie gry i tak się nie zmienia, ze względu na możliwość zrzutów),
  
• istnieje dużo większa dowolność w wyborze otwarć dla poszczególnych graczy, ze względu na to, że rzadko w pierwszej fazie gry dochodzi do istotnych interakcji.