Obie gry są oczywiście genetycznie spokrewnione, przy czym za wariant wcześniejszy uznaje się zgodnie szachy chińskie. Niektórzy badacze uważają jakiś wczesny wariant szachów chińskich nawet za protoplastę szachów w ogóle, wbrew powszechnej opinii, że jest nią indyjska chaturanga. Ale to temat na osobny artykuł, na pewno do tego wrócę.
Różnice pomiędzy Xiangqi i Janggi:
- xiangqi zawiera rzekę w środkowej linii, która stanowi nieprzekraczalną granicę dla słoni (w janggi nie ma takiego ograniczenia),
- w xiangqi król rozpoczyna rozgrywkę przy brzegu planszy, w janggi w odległości jednego pola od brzegu, czyli w centrum pałacu,
- w xiangqi ruch pionka w bok możliwy jest dopiero po przekroczeniu rzeki, w janggi możliwy jest od początku rozgrywki,
- zarówno w xiangqi jak i w janggi król i strażnicy poruszają się o jedno pole, jednakże w xiangi król potrafi poruszać się tylko po prostych, a strażnicy tylko po liniach ukośnych wewnątrz pałacu, z kolei w janggi zarówno król jak i strażnicy mogą skorzystać z wszystkich linii (i prostych, i ukośnych),
- w janggi wewnątrz pałaców wieża, działo i pionek mogą poruszać się i atakować po ukośnych liniach,
- w xiangqi działo porusza się jak wieża, a bije przeskakując jedną figurę, w janggi natomiast działo zarówno do bicia jak i do poruszania się wymaga przeskoczenia dokładnie jednej figury obojętnie której ze stron, przy czym zabronione jest bicie innego działa, lub przeskakiwanie przez działo (których to ograniczeń nie ma xiangqi),
- w xiangqi ruch słonia (lub dla czerwonych ministra) polega na przemieszczeniu figury po skosie o dwa pola (może zostać zablokowany na polu pośrednim), jak łatwo policzyć istnieje tylko 7 możliwych położeń słonia jednej strony na planszy,
- w janggi ruch słonia zaczyna się od przesunięcia na sąsiednie pole, po czym następuje przesunięcie o dwa pola na ukos (taki hiperskoczek), słonia nie ogranicza rzeka, gdyż ona nie istnieje, może za to zostać zablokowany w dwóch pośrednich polach,
- naprzeciwległe ustawienie króli, bez figury pomiędzy nimi, jest w xiangqi zabronione, a w janggi jest groźbą remisu - jeżeli król przeciwnej drużyny nie ucieknie lub nie wstawi figury pomiędzy, remis jest automatyczny,
- w xiangqi czerwoni mają zamiast słonia ministra (o identycznych ruchach), którego brzmienie jest homonimem słonia (xiang - czyt. śiang),
- w janggi strona zielonych (lub niebieskich) ma znaki chińskie pisane kursywą (co może stanowić utrudnienie dla uczących się rozróżniać figury),
- w janggi słoń i koń mogą zostać zamienieni miejscami przed właściwą rozgrywką,
- w janggi sytuacje, w których żadna ze stron nie ma możliwości zamatowania króla przeciwnika rozstrzyga się poprzez policzenie punktów za pozostałe figury graczy - wygrywa gracz o większej ilości punktów (graczowi zielonych daje się 1.5 punkta gratis),
- figury w xiangqi są okrągłe i jednakowej średnicy, w janggi tradycyjnie oktagonalne (choć zdarzają się też okrągłe) i o średnicy proporcjonalnej do siły figury (największy jest król, najmniejszy pionek).
Podsumowując janggi ma nieco rozluźnione reguły ruchu, zwłaszcza pionków, strażników i króla oraz słoni, co rekompensowane jest trudnościami w korzystaniu z dział. Możliwość ruchu pionków na boki od początku rozgrywki, możliwość zamiany konia i słonia miejscami przed grą, swobodne ruchy w pałacu oraz skomplikowane użycie dział powodują, że w praktyce, mimo przytłaczających, wydawałoby się, podobieństw, gra wygląda kompletnie inaczej zarówno na etapie otwarcia, gry środkowej jak i końcowej. Doświadczenie z jednej z gier jedynie w znikomy sposób można przełożyć na drugą.
Jest jeszcze jedna, praktyczna różnica pomiędzy tymi grami: xiangqi jest niezwykle popularne i dostępna jest do niego olbrzymia ilość materiałów do nauki w internecie i w wersjach książkowych, głównie w języku chińskim (i innych dalekowschodnich), ale również kilka ciekawych pozycji w języku angielskim. Odnośnie janggi nie można natomiast znaleźć żadnych materiałów z wyjątkiem języka koreańskiego (w każdym razie mi się nie udało). Blog szachykoreanskie.bloog.pl to jedyne źródło jakichkolwiek ciekawych informacji (z wyjątkiem łatwodostępnych zasad), jakie znam, jeżeli znalazłeś coś innego na temat janggi w internecie - daj mi znać, proszę!
